Corbeille (kapiteelkop ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Het belangrijkste deel van een chapiteau (kapiteel), vaak uitbundig bewerkt.
Het bevindt zich tussen de astragale (astragaal) en het tailloir (dekplaat).
Op de foto één van de corbeilles (met astragale) uit het chœur (koor) van Cluny III.

Farinier - Cluny

Crochet (haakornament ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Ornament in de vorm van een gestileerde, gebogen bloemstengel met aan het eind een bloem of bloemknop.
De vorm doet denken aan een crocher (haak of haaknaald), vandaar de naam.
Zo'n ornament vindt men vaak terug op chapiteaux (kapitelen).
Op de foto een baie (muuropening) in het clocher (klokkentoren) van de Saint-Gervais-et-Saint-Protais in Ozenay.

Saint-Gervais et Saint-Protais - Ozenay

Damier (3D schaakbord-patroon ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Geometrisch ornament opgebouwd uit afwisselend uitstekende en diepliggende vierkantjes, gerangschikt in een schaakbordpatroon, vaak gebruikt bij corniches (kroonlijsten) en tailloirs (dekplaten).
Het rechtse chapiteau (kapiteel) aan de Saint-Barthélémy in Farges-lès-Mâcon toont een damier patroon.

Saint-Barthélémy - Farges-lès-Mâcon

Entrelacs (vlechtwerk ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Decoratief motief van in elkaar vervlochten draden of takken.
Een bekend voorbeeld is de keltische knoop.
Deze colonne (zuil) is te vinden in de Saint-Sébastien-et-Saint-Denis in Buffières.

Saint-Sébastien et Saint-Denis - Buffières

Epannelé (ruw, schetsmatig ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Het woord wordt alleen gebruikt met betrekking tot steenhouwen, en verwijst naar een nagenoeg onbewerkt stuk steen, waarin wel de uiteindelijke vorm herkenbaar is.
Dat kan bijvoorbeeld een chapiteau (kapiteel) zijn dat weliswaar een colonne (zuil) siert, maar waar (nog) geen decoratie op is aangebracht.
De onbewerkte kapitelen hoog in het schip zijn te vinden in de Saint-Martin in Bragny-en-Charollais (Saint-Vincent-Bragny).

Bragny-en-Charollais (Saint-Vincent-Bragny) Saint-Martin

Feuillage (bladmotief)

Decoratief element in de vorm van één of meerdere bladeren.
Dit chapiteau (kapiteel) bevindt zich in de Saint-Marcel in Iguerande.

Saint-Marcel - Iguerande

Frise (fries)

Een horizontale reeks onderling verbonden schilderingen of gebeeldhouwde delen.
Deze roman (romaanse) boogfries is te vinden boven een tabakszaak in de Rue de la République in Tournus.

2 Rue de la République - Tournus

Gisant (gisant)

Een beeldhouwerk op een grafmonument waarop de overledene liggend is afgebeeld.
Op de foto de gisant van Sybille de Luzy in de Saint-Germain et Saint-Benoît in Saint-Germain-en-Brionnais.

Saint-Germain et Saint-Benoît - Saint-Germain-en-Brionnais

Méplat (méplat)

Een stuk beeldhouwwerk dat slechts weinig reliëf heeft.
Een mooi voorbeeld hiervan zijn deze twee chapiteaux (kapitelen) aan de Saint-Barthélémy in Farges-lès-Mâcon.

Saint-Barthélémy - Farges-lès-Mâcon

Métope (metope)

Gebeeldhouwde interval op een frise (fries) of tussen twee modillons (consoles) onder een corniche (kroonlijst).
Op het plaatje (Wikipedia) is te zien wat metopen in de Griekse oudheid voorstelden.
De foto daaronder is weliswaar niet van een roman (romaanse) kerk, en de intervallen zitten niet onder een dakrand, maar het idee moge aan de hand van deze foto duidelijk zijn.
Dit is een foto van de Notre-Dame van Parijs.

Métope - Wikipdia

Notre-Dame - Paris

Palmette (palmet)

Ornament in de vorm van gestileerde palmbladeren.
Een palmet heeft de vorm van een waaier, waarbij de palmstelen bij de voet zijn samen gebonden.
Op de foto twee chapiteaux (kapitelen) met palmettes uit het cloître (kruisgang) van de abbaye (abdij) van Fontenay.

L'abbaye de Fontenay

Perle (parelmotief)

Decoratief element in de vorm van een parel.
Het parelmotief is rijkelijk gebruikt boven dit chapiteau (kapiteel) van het portail (portaal) van de Saint-Julien in Saint-Julien-de-Jonzy.

Saint-Julien - Saint-Julien-de-Jonzy

Phylactère (banderol, spreukband)

Een soort wimpel op een beeldhouwwerk of schildering waarop door de kunstenaar een tekst geplaatst is.
Op deze plafondschildering uit de dom in Bazel (Zwitserland) zijn twee spreukbanden te zien.

Dom - Basel (CH)

Registre (register ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Een decoratieve band, soms gebeeldhouwd, soms geschilderd.
Het tympan (timpaan) van de Saint-Vincent in Mâcon heeft vijf registres.

Saint-Vincent - Mâcon

Rinceau (slingerend plantenmotief ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Een arabesque (arabesk) van plantaardige motieven, zoals bloemstengels of takken met bladeren, die om elkaar heen meanderen.
De piédroits (posten) van het grote portail (portaal) van de abbaye (abdij) in Charlieu (42) zijn versierd met rinceaux.

L'abbaye - Charlieu

Ronde-bosse (3D beeldhouwwerk ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Deze term wordt gebruikt in tegenstelling met 2D voorstellingen, zoals die bijvoorbeeld te zien op een tympan (timpaan); die zijn in principe alleen te bekijken als je er recht voor staat.
Een werk uitgevoerd in ronde-bosse is vanaf elke kant te bekijken, met name als je er omheen loopt.
De chapiteaux (kapitelen) uit het chœur (koor) van Cluny III, nu opgesteld in de farinier van de abbaye (abdij) van Cluny zijn mooie voorbeelden van werken en ronde-bosse.

Farinier - Cluny