Abbatiale (abdijkerk)

De kerk die hoort bij een abbaye (abdij); de foto hierbij is die van de abbatiale Saint-Philibert in Tournus.

Saiint-Philibert - Tournus

Abbaye (abdij)

Een abdij is een monastère (klooster) voor mannen of vrouwen van een beschouwende orde, bijvoorbeeld de bénédictins (Benedictijnen).
Binnen de muren van een abdij bevinden zich de abbatiale (abdijkerk), slaap- en eetruimten, bibliotheek, moestuin, etc.
De plattegrond (Wikipedia) is die van de benedictijnenabdij in Cluny volgens Viollet-le-Duc, waarvan bijna niets meer bestaat, maar die van grote invloed is geweest op de romaanse architectuur.

Cluny - Wikipedia

Abbé (abt)

Het hoofd van een abbaye (abdij) voor monniken. Cluny heeft een aantal grote abten gekend, waarvan er enkele heilig zijn verklaard.
Op de foto het graf van Saint-Mayeul en Saint-Odilon; beiden waren abt van Cluny in de 10de en 11de eeuw.
Het graf bevindt zich in de voormalige clunisien (cluniacenzer) prioriale (priorijkerk) in Souvigny (03).

Église Saint Pierre et Saint Paul - Souvigny

Abbesse (abdis)

Het hoofd van een abbaye (abdij) voor moniales (nonnen).
Dit plaatje van een abdes komt oorspronkelijk uit een Zweedse encyclopedie uit de 19de eeuw.

Abbesse - Wikipedia

Bénédictins (benedictijner orde)

Kloosterorde gesticht in 529 door Saint-Benoît.
Vanwege hun zwarte habijt werden de benedictijner monniken ook wel de zwarte monniken genoemd.
De abbaye (abdij) van Cluny was een benedictijnenabdij, en de clunisien (cluniacenzer) orde derhalve een benedictijner orde.
Op de foto (Wikipedia) een medaille van de benedictijner orde.

Bénédictins - Wikipedia

Cellier (voorraadschuur)

De ruimte gebruikt om levensmiddelen en materialen op te slaan voor een abbaye (abdij).
Op de foto is het interieur te zien van de cellier van de abdij van Tournus; deze ruimte wordt tegenwoordig gebruikt voor concerten en tentoonstellingen.

Cellier de l'abbaye Saint-Philibert - Tournus

Chauffoir (verwarmd vertrek ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Het enige verwarmde vertrek in een abbaye (abdij).
Het chauffoir grensde vaak aan het scriptorium.
Op de foto het chauffoir in de abdij Silvacane bij La Roque-d'Anthéron (Bouches-du-Rhône 13).

Silvacane (13)

Cistercien (cisterciënzers)

Kloosterorde gesticht in en genoemd naar Cîteaux.
Eén van de grote abten van deze orde was Bernard van Clairvaux.
Vanwege hun witte habijten worden de monniken van deze orde ook wel witte monniken genoemd.
De orde volgt de regels van Sint-Benedictus, hoewel ze volgens het kanonieke recht geen bénédictin (Benedictijner) orde zijn.
De cisterciënzer monastères (kloosters) kenmerken zich door soberheid en eenvoud, en hebben allemaal min of meer een gelijke lay-out.
Het wapen van de orde komt van Wikipedia.

Het wapen van de orde - Wikipedia

Cloître (kruisgang)

Vierkante open ruimte omgeven door vier open arcades.
De arcades geven door een groot aantal arcs (bogen) zicht op de in het vierkant aangelegde tuin of binnenplaats.
Een fraai voorbeeld van een cloître bevindt zich in de cistercien (cisterciënzer) abbaye (abdij) van Fontenay.

Cloître - Fontenay

Clunisien (cluniacenzer)

Verwijzing naar kerken en bouwwerken die gebouwd zijn in opdracht en onder invloed van de cluniacenzer kloosterorde.
De cluniasenzer kerken kenmerken zich door een grote rijkdom aan versieringen.

Site Clunisien Saint-Hippolyte (Bonnay)

Convers, converse (lekenbroeder, lekenzuster)

Een lid van een religieuze gemeenschap, maar geen geestelijke.
De lekenbroeders (en -zusters) zijn voornamelijk belast met huishoudelijk werk.
De foto verwijst naar de plek waar het gebouw van de convers van de abbaye (abdij) van Cluny ooit stond.
Zie ook laïc, laïque (synoniem).

La Malgouverne - Cluny

Cuisines (keukens)

Deel van een abbaye (abdij) waar gekookt wordt; de keukens liggen vaak, net als het chauffoir (verwarmd vertrek), naast het réfectoire (refter).
De plattegrond (van internet) toont een typische plattegrond van een cistercien (cisterciënzer) abdij.

Abbaye cistercien - Wikipedia

Dortoir des convers (slaapzaal der lekenbroeders)

Grote slaapzaal op de eerste verdieping van het gebouw van de convers of laïcs (lekenbroeders of -zusters) van een abbaye (abdij), vaak opgesplitst in twee delen door een rij piliers (pijlers).
Op de foto de overblijfselen van het gebouw waar ooit de lekenbroeders van de abdij van Cluny verbleven.

La Malgouverne - Cluny

Dortoir des moines (slaapzaal der monniken)

Grote slaapzaal op de eerste verdieping van het gebouw van de moines (monniken) van een abbaye (abdij), waar de monniken naast elkaar sliepen.
Op de foto de slaapzaal der monniken in de abdij van Fontenay.

L'Abbaye de Fontenay

Doyenné (dekenaat)

In de rooms-katholieke kerk is een dekenaat een verzameling paroises (parochies); het is de bestuurlijke tussenlaag tussen het diocèse (bisdom) en die parochies. Aan het hoofd staat een curé-doyen (deken).
Doyenné heeft nog een tweede betekenis: een landbouwgebied dat een abbaye (abdij) of prieuré (priorij) van agrarische producten voorziet. Aan het hoofd staat een doyen (deken).
Op de foto de toren, en links de aanzet tot de ommuring van een dekenaat in de tweede betekenis.
Rechts staat het logis (woning). De toren had ooit een valbrug, en binnen de ommuring stond een chapelle (kapel).
Het gaat om de doyenné van Bezornay (Saint-Vincent-des-Prés).

Doyenné de Bezornay (Saint-Vincent-des-Prés)

Grandmontains (kloosterorde van Grandmont)

Een kloosterorde, gesticht in de Limousin rond 1076.
Op de bovenste foto de resten van een prijorij van de Grandmontains in La Grqange-du-Bois; daaronder (van hun eigen website) een plattegrond van een monastère (klooster) van de orde van Grandmont.

La Grange-du-Bois

Monastère grandmontain - internet

Infirmerie (ziekenzaal)

De ziekenzaal van een monastère (klooster).
Op de foto een zaal van het hospitaal dat hoorde bij het klooster van Canterbury (Engeland).

Hospital of Saint-Thomas - Canterbury

Laïc, laïque (lekenbroeder, lekenzuster)

Een lid van een religieuze gemeenschap, maar geen geestelijke.
De laïcs (lekenbroeders) en laïques (lekenzusters) zijn voornamelijk belast met huishoudelijk werk.
De foto verwijst naar de plek waar het gebouw van de frères laïc van de abbaye (abdij) van Cluny stond.
Zie ook convers, converse (synoniem).

La Malgouverne - Cluny

Lavabo (lavabo)

Een overdekte wasgelegenheid in de open lucht, met name in een cloître (kruisgang) van een monastère (klooster) waar de monniken zich wasten.
Op de foto's het lavabo in het cloître van de abbaye (abdij) Le Thoronet (Var 83).

Le Thoronet (83)

Le Thoronet (83)

Monastère (klooster)

Een gebouwencomplex waarbinnen een religieuze gemeenschap woont en werkt.
Op de foto de plaquette bij de ingang van het kloostercomplex van Fontenay.

L'abbaye de Fontenay