Autel (altaar)

Tafel of tafelachtige constructie gebruikt door de priester o.a. tijdens het opdragen van de mis.
Een altaar bevindt zich normaal gesproken in het chœur (koor) of in een chapelle (kapel).
Dit eenvoudige altaar bevindt zich in de chapelle castrale (slotkapel) van het kasteel van Berzé-le-Châtel.

Chapelle castrale - Berzé-le-Châtel

Baptistère (baptisterium)

Een baptistère of doopkapel is in principe een afgezonderd deel van een kerk dat het doopvont bevat en waarin dus de doopplechtigheid plaats vindt.
Een wereldberoemd baptisterium (dat los van de kerk staat) is te vinden in Pisa (Italië).
De eerste foto toont het baptisterium Saint-Jean in Poitiers (Vienne 86), de tweede het interieur van het baptisterium in Venasque (Vaucluse 84).

Baptistère Saint-Jean - Poitiers (86)

Baptistère - Venasque (84)

Châsse (reliekkist ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Een meestal rijkversierde kist waarin de resten, geheel of voor het grootste deel, van een heilige bewaard worden.
Gaat het om enkele kleine resten (bijvoorbeeld hart, vinger), dan spreekt men van een reliquaire (reliekhouder).
In de kist op de foto rusten de resten van Saint-Philibert in de abbatiale (abdijkerk) in Tournus.

Saint-Philibert - Tournus

Christ en gloire (Christus in majesteit)

Afbeelding van Christus, omgeven door een gloire (aureool).
De afbeeldingen lijken geënt te zijn op de Christus Pantocrator uit de byzantine (Byzantijnse) iconografie.
Deze fresque (fresco) is te vinden in de Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon.
Zie ook Christ en majesté (synoniem), gloire, majesté en mandorle.

Notre-Dame-de-l'Assomption - Gourdon

Christ en majesté (Christus in majesteit)

Afbeelding van Christus, omgeven door een gloire (aureool).
De afbeeldingen lijken geënt te zijn op de Christus Pantocrator uit de byzantine (Byzantijnse) iconografie.
Deze fresque (fresco) is te vinden in de Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon.
Zie ook Christ en gloire (synoniem), gloire, majesté en mandorle.

Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon

Christianisation (kerstening)

De vaak massale bekering tot het christendom van heidense stammen.
Van groot belang voor de kerstening van west-Europa was de bekering van de Frankische vorst Clovis I (rond het jaar 500).
In Nederland waren Bonifatius en Willibrord de bekendste missionarissen, die o.a. zeer actief waren bij de kerstening van de Friezen.

De kerstening van Polen (Matejko) - Wikipedia

Confession (relekwieënruimte ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Kleine ruimte of crypte (krypte) waar de reliques (relikwieën) van een heilige of martelaar worden bewaard.

Gloire (glorie)

Een aureool die het lichaam van Christus omstraalt.
Deze fresque (fresco) siert de abside (apsis) van de Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon.
Zie ook Christ en gloire, Christ en majesté, majesté en mandorle.

Notre-Dame-de-l'Assomption - Gourdon

Maître-autel (hoofdaltaar)

Het belangrijkste altaar in een kerk.
Het bevindt zich in het chœur (koor) en wordt gebruikt door de geestelijke voor velerlei diensten (huwelijk, eucharistie, etc.).
De chapelles (kapellen) die tegen de kerk aangebouwd zijn hebben autels secondaires (secundaire altaren).
Op de foto het hoofdaltaar van de Sacré-Cœur in Paray-le-Monial.

Sacré-Cœur - Paray-le-Monial

Majesté (majesteit)

Een afbeelding van Christus, Maria of een heilige waarbij de kunstenaar de nadruk heeft gelegd op het gewijde en heilige karakter van de afgebeelde figuur.
Deze fresque (fresco) siert de abside (apsis) van de Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon.
Zie ook Christ en gloire, Christ en majesté, gloire en mandorle.

Notre-Dame-de-l'Assomption - Gourdon

Mandorle (mandorla)

Een ovaal, amandelvormig aureool dat het lichaam van Christus omstraalt.
Deze plafondschildering siert het chœur (koor) van de Saint-Ferréol in Curgy.
Zie ook Christ en gloire, Christ en majesté, gloire en majesté.

Saint-Ferréol - Curgy

Nimbe (nimbus, stralenkrans)

Een aureool dat het gezicht van een heilige omstraalt.
Op de foto een heilige van een fresque (fresco) in de Notre-Dame-de-l'Assomption in Gourdon.

Notre-Dame-de-l'Assomption - Gourdon

Orientation (oriëntering)

Orientation is het richten van een gebouw op het astronomische oosten (de oriënt).
In de kerkenbouw is de nef (schip), evenals het chœur (koor) west-oost georiënteerd, en is de abside (apsis) het meest oostelijke deel van de kerk.

Orientation - internet

Plan bénédictin (Benedictijnse plattegrond ©)

De vertaling in de titel wordt gevolgd door een © teken; dit betekent, dat die vertaling een eigen vindsel is van mij.

Kerkplattegrond waarbij zowel de kerk zelf als de chapelles (kapellen) die toegankelijk zijn vanuit het chœur (koor) én die toegankelijk zijn vanuit het transept op het oosten georiënteerd zijn.
Het plattegrondje van de Eglise de la Sainte-Trinité, Sainte-Croix et Notre-Dame in Anzy-le-Duc komt van internet, uit het "Description et photos d'églises romanes du Brionnais".

Plan bénédictin - internet

Reliquaire (reliekschrijn)

Een meestal rijkversierde kist waarin de resten van een heilige bewaard worden.
Gaat het om het geheel of om het grootste deel van een heilige spreekt men van een châsse (reliekkist).
Gaat het slechts om enkele resten (bijvoorbeeld hart, vinger) spreekt men van een reliquaire.
In de kist op de foto rusten de resten van Saint-Philibert (Saint-Philibert in Tournus).

Saint-Philibert - Tournus

Relique (relikwie)

Deel van het lichaam van een heilige (een nagel, het hart, een bot) of van iets dat aan een heilige heeft toebehoord (een lijkwade bijvoorbeeld).
Op de foto de resten (botjes, stukjes vlees) van diverse heiligen (o.a. van Sint-Maarten) in de Saint-Martin in Cressy-sur-Somme.

Relique - Cressy-sur-Somme

Rotonde (omgang)

Een cirkelvormige ruimte in het hart van een kerk, bestemd om het lopen in processie van een grote groep pelgrims te vergemakkelijken.
Op de foto het interieur van de Chiesa di Santo Stefano Rotondo in Rome; op de plattegrond daaronder (Wikipedia, Viollet le Duc) van de crypte (krypte) in de Saint-Bénigne in Dijon is de rotonde goed te zien.

Chiesa di Santo Stefano Rotondo - Rome

Rotonde - Wikipedia

Sanctuaire (sanctuaire)

Deel van het chœur (koor) van een kerk rondom het maître-autel (hoofdaltaar), waar de liturgische handelingen plaats vinden.
Op de foto het sanctuaire in het koor van de Sacré-Cœur in Paray-le-Monial.
Sanctuaire betekent overigens ook heiligdom.

Sacré-Cœur - Paray-le-Monial

Séraphin (serafijn)

Hybride wezens (menselijk of dierlijk), voorzien van drie paar vleugels, die de troon van God bewaken.
Ze staan aan de top in de hemelse hiërarchie van engelen.
De illustratie komt (via Wikipedia) uit het beroemde getijdenboek "Petites heures de Jean de Berry"; God met naast zich twee serafijnen.

Séraphin - Wikipedia

Tétramorphe (tetramorf)

Symbolische representatie van de vier evangelisten in allegorische vorm.
Matteüs wordt voorgesteld door een engel, Johannes door een adelaar, Lucas door een os of kalf en Marcus door een leeuw.
De tétramorphe wordt ook wel "les quatre vivants" (de vier levende wezens) genoemd.
Deze plafondschildering siert het chœur (koor) van de Saint-Ferréol in Curgy.
Linksboven Mattheüs, rechtsboven Johannes, rechtsonder Lucas en linksonder Marcus.

Saint-Ferréol - Curgy