zaterdag 2 februari 2013

Lexicon romaanse architectuur

Bij mijn speurtocht naar romaanse kerken in onze omgeving (Saône-et-Loire 71) heb ik veel steun gehad aan de site van Eduard van Boxtel, die een inventaris geeft van (bijna) alle romaanse kerken in Bourgogne.
Bovendien bevat deze site een erg handige lijst (glossaire), met tal van verwijzingen naar termen die men zowel in brochures als in boeken als op de informatieschilden die vaak in of bij een kerk staan vindt.


Zijn lexicon heeft als voordeel (dat overigens ook wel eens in het tegendeel kan verkeren) dat het geheel in het Frans is geschreven. Het voordeel daarvan is duidelijk: ook de brochures en schilden zijn doorgaans in het Frans, en dat maakt dat het terugzoeken van vaktermen doorgaans 1:1 gaat. Het nadeel is, dat daar waar de omschrijving soms wat vaag is, iemand die niet erg thuis is in de Franse taal na het opzoeken soms met net zoveel vraagtekens blijft zitten als vóór die tijd. Daarbij komt dat er ook best wel wat interessante lectuur in het Nederlands te vinden is, en dat in die gevallen het verband tussen Franse en Nederlandse vaktermen niet altijd even duidelijk is.
Bandes lombardes - Domange (Igé)
Een voorbeeld: "Bandes lombardes" in de Franse Wikipedia wordt "Boogfries" in de Nederlandse tegenhanger. Het bovengenoemde lexicon geeft als omschrijving : "Bandes de faible saillie verticale ou lésènes reliées par de petits arcs". En in zo'n geval zou je toch denken dat één plaatje vaak meer zegt dan 1000 woorden.
Ik wil dan ook proberen om in dit lexicon een aantal zaken op te nemen die in één oogopslag zonneklaar zijn te maken met een foto, waarbij ik dan een bescheiden poging wil wagen om naast het Franse originele woord een Nederlandse vertaling te vinden, en als dat niet lukt dan in elk geval een zo beknopt mogelijke omschrijving te geven. In gevallen waar ik geen Nederlandse vertaling in bv. Wikipedia heb kunnen vinden maar een letterlijke zelf bedachte vertaling min of meer voor de hand ligt, is die vertaling op de volgende manier aangeduid:
Arc en mitre (mijtervormige boog ©), waarbij de © staat voor mijn voornaam. In echte noodgevallen houd ik gewoon het Franse woord aan.
Verder zijn verwijzingen binnen een lemma naar lemmata elders in dit lexicon cursief vetgedrukt weergegeven.

Tot slot nog een verzoek: ik ben slechts een goedwillende amateur, en ik zou het dan ook op prijs stellen als eventuele fouten of aanvullingen even gemeld worden. Dat kan door "commentaar" achter te laten op deze blog, maar het kan ook via e-mail : romaans71@gmail.com




vrijdag 1 februari 2013

Interactieve kaarten romaanse kerken in Bourgogne

Hieronder volgt een korte gebruiksaanwijzing voor het gebruik van de interactieve kaarten van romaanse kerken in Bourgogne. Deze omschrijving is weliswaar gebaseerd op de deelkaart voor het department Saône-et-Loire (71), maar geldt ook voor de overige 3 departementen (21, 58 en 89).


De romaanse kerken in Saône-et-Loire

Deze kaart is volledig gebaseerd op een webpagina, verder genoemd EvB, waarop (bijna) alle romaanse kerken in het Département Saône-et-Loire (71) zijn geïnventariseerd. Een uitzondering vormen een paar kerken die net over de grens van dit departement liggen, en in reisgidsen doorgaans gemakshalve onder Saône-et-Loire worden gerangschikt. Het gaat in dit geval om bijvoorbeeld Charlieu -42- en Neuilly-en-Donjon -03-.


Een korte uitleg over hoe deze kaart werkt:

1. Symbolen

Het linker menu telt een aantal symbolen.

1a. Het eerste symbool, het rode huisje, verwijst naar ons huis (La Tuilerie de Chazelle in Cormatin), de basis voor onze zoektochten naar romaanse kerken in dit gebied.


Het uitgangspunt van deze kaart (71)
Symbool 1a : het rode huisje




















1b en 1c. Het informatie symbool, i , verwijst naar  algemene, niet noodzakelijkerwijze aan een gebouw gerelateerde informatie.


Link naar de gebruiksaanwijzing (71)
Symbool 1b : dit specifieke informatie symbool i verwijst naar de gebruiks-aanwijzing van deze kaart (in het Engels).




Interessante gebouwen in en rond Cluny (71)

 






Symbool 1c : dit informatie symbool i verwijst naar een centrale plaats binnen het departement 71, zoals Cluny, Tournus, enz. Via deze link komt men rechtstreeks terecht in de gekozen stad of streek. Van hieruit krijgt men door in of uit te zoomen een overzicht van de interessante gebouwen in de buurt.



1d. Symbolen in de vorm van diverse "markers".

De overige symbolen zijn "markers"in een verscheidenheid aan vormen en kleuren: omgekeerde druppels (die noem ik verder druppels) met of zonder zwarte stip in het midden, punaises in dezelfde kleuren als de druppels, blauwe vraagtekens en paarse camera's. De kleuren van de druppels en punaises zijn allemaal gerelateerd aan de sterrenwaardering van de gebouwen.

De matrix hieronder toont hoe de diverse gebouwen worden aangeduid.
Vertikaal:
De kleuren van de markers volgen de waardering van Eduard van Boxtel's website (EvB).
De donkerblauwe markers, uiterst links,  duiden gebouwen aan met een waardering van "6" op een schaal van 6 sterren; het gaat hier om gebouwen die architectonisch uitzonderlijk interessant zijn (b.v. de voormalige abdijen van Cluny of Tournus).
Naar rechts toe neemt het architectonisch belang af, van "5" (rood) naar "1" (donker violet). Een gebouw met "1" ster heeft nog slechts weinig romaanse herkenningspunten (b.v. een raamopening, een doopvont).
De kolom aan de uiterste rechterzijde (paarse markers) geeft aan dat EvB over onvoldoende informatie beschikt om de gebouwen in die categorie een gedegen waardering te geven. Die gebouwen worden aangeduid met "1 or 2".
Horizontaal : 
De bovenste rij markers (druppels met een zwart oog in het midden) geeft aan dat er van deze gebouwen foto's beschikbaar zijn op internet. De omschrijving bij deze gebouwen geeft alléén een link naar een fotopagina op EvB's website. De waardering van deze druppels loopt van "6" af naar "2". Zodra er ook foto's van mezelf beschikbaar zijn, wordt zo'n druppel vervangen door een druppel zonder een zwart oog in het midden. In principe neemt de hoeveelheid van deze druppels af met de tijd.
De middelste rij markers (druppels zonder een zwart oog in het midden) geeft aan dat er voor deze gebouwen een link naar een Picasa album van mijzelf, Cees van Halderen (CvH), en meestal ook naar een fotopagina op EvB's website is. De waardering van deze druppels loopt van "6" af naar "1" en vervolgens naar de categorie "1 or 2" (onbepaald). In principe neemt de hoeveelheid van deze druppels toe met de tijd.
De onderste rij markers (punaises) geeft aan dat er (nog) geen foto's beschikbaar zijn op internet, althans niet van EvB of CvH. De waardering van deze punaises valt in de categorieën "3", "2", "1" en "1 or 2". In principe neemt de hoeveelheid van deze punaises af met de tijd.

De matrix van de diverse markers en waarderingen




2. Tags of labels



Een doorsnee tag (71)
Elke tag of label heeft een kop en een omschrijving.



















De kop bevat:
Postcode
Plaatsnaam (of gehuchtnaam, gevolgd door tussen twee haakjes de naam van de commune). deze namen staan  alfabetisch gerangschikt in het linker menu.
Naam van het gebouw.
Het aantal sterren op een schaal van 6 tot 1 (EvB).


De omschrijving bevat:
Indien mogelijk enkele bijzonderheden over het gebouw.
Een indicatie vanuit welke eeuw het gebouw stamt.
Nauwkeurigheid van de locatie van het gebouw op de kaart.
100% exact, 90 tot 50% redelijk nauwkeurig, 0% exacte plaats onbekend.
Een link naar één of meer fotoalbums.
Bourgogne Romane : geeft een korte omschrijving van het gebouw én bevat een aantal foto's.
Cees van Halderen : bevat alleen foto's, maar doorgaans wel meer dan EvB's album.
Soms wordt er gelinkt naar beide albums, soms naar één ervan.




3. Voorbeelden

Nodeloos te zeggen, dat dit slechts voorbeelden zijn; een druppel met een zwart oog in het midden of een punaise kan inmiddels gewijzigd zijn in een druppel zonder zwart oog in het midden.


Een "6"-sterren gebouw (71)
Een gebouw met een waardering van "6" uit 6 gebaseerd op EvB's schaal.






Een "2"-sterren gebouw (71)










Een gebouw met een waardering van "2" uit 6 gebaseerd op EvB's schaal.












Een "1 or 2"-sterren gebouw (71)




Een gebouw met een waardering van "1 or 2" uit 6 gebaseerd op EvB's schaal.
Het gaat hier om een gebouw waarvan noch EvB noch CvH foto's op internet hebben staan.













4. Gebouwen waar voldoende informatie van ontbreekt

Gebouw zonder waardering, geen foto's beschikbaar (71)
Een gebouw aangeduid met een rood vraagteken (zonder waardering) waarvan het zelfs niet zeker is of het überhaupt wel romaans is.
Het gaat hier om een gebouw waarvan noch EvB noch CvH foto's op internet hebben staan.





Gebouw zonder waardering, foto's beschikbaar (71)
Een gebouw aangeduid met een rode camera (zonder waardering) waarvan het zelfs niet zeker is of het überhaupt wel romaans is.
Het gaat hier om een gebouw waarvan in elk geval CvH foto's op internet heeft staan.







Mensen die over meer informatie beschikken wordt vriendelijk verzocht even via e-mail contact met mij op te nemen.


Niet romaans gebouw (71)
Een gebouw aangeduid met een rood uitroepteken (zonder waardering) waarvan het inmiddels zeker is dat het niet romaans is.
Het gaat hier om een gebouw waarvan alleen CvH foto's op internet heeft staan. Er is óf nog steeds een bepaalde link tussen dit gebouw en een (vaak inmiddels afgebroken) romaans gebouw, óf het gebouw is om andere redenen de moeite van het bekijken waard. Er zijn overigens maar heel weinig gebouwen die met een rood uitroepteken zijn aangeduid; op dit moment zijn het er slechts twee.


5. Overige departementen 

Aangrenzend departement
Tenslotte staan er op de kaart een aantal "snelheidsborden" aangegeven. De ingeschreven getallen zijn echter geen snelheden, maar het nummer van een departement. De borden met de nummers 21 (Côte-d'Or), 58 (Nièvre) en 89 (Yonne) bevatten een link naar de desbetreffende deelkaart (die bijna net zo volledig is als die van 71). Omdat de romaanse kerken in Bourgogne niet opeens ophouden bij de huidige grens van deze regio zijn ook de aan Bourgogne grenzende departementen (01, 03, 10, enz.) aangegeven met een bord. In de meeste van deze aangrenzende gebieden heeft van Boxtel een (arbitraire en beperkte) keuze gemaakt uit een aantal kerken die zich in een soort schil van pakweg 25 km rondom Bourgogne bevinden. N.B. : de deelkaartjes van de (grens)departementen 01, 03, 10, 18, 39, 42, 45, 52, 69 en 77 zijn dus onvolledig en geven alleen een indruk van de grensstreek met Bourgogne.


6. Conclusie

Het is nodeloos te zeggen dat deze kaart niet volledig is. Het is nagenoeg onbegonnen werk om twee afzonderlinge sites, d.w.z. deze kaart én van Boxtels (EvB's) site, volledig op elkaar afgestemd te houden. Als EvB bijvoorbeeld in een later stadium een fotopagina toevoegt aan zijn site, betekent dat niet automatisch dat deze kaart meteen wordt bijgewerkt.Overigens denk ik wel, dat hoe onvolledig deze kaart en EvB's site ook op elkaar zijn afgestemd, deze kaart van veel nut kan zijn voor degenen die in een bepaald gebied op zoek zijn naar romaanse kerken.
Commentaar is uiteraard van harte welkom!